ارزیابی و برنامه­ ریزی کاربری اراضی شهری با تاکید بر توسعه منطقه ­ای با استفاده از GIS (مطالعه موردی: منطقه یک تهران)

مهدی سلطانی، فاطمه ادیبی سعدی نژاد

چکيده

برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری به‌مثابه آمایش اراضی شهری، به چگونگی استفاده و توزیع و حفاظت اراضی، ساماندهی مکانی - فضائی فعالیت­ها و عملکردها بر اساس خواست و نیازهای جامعه شهری می‌پردازد و انواع استفاده از زمین را مشخص می‌کند. هدف این پژوهش شناخت و ارزیابی کاربری‌های شهری از منظر عدالت اجتماعی به‌منظور دستیابی به معیارهای مناسب و اصول برنامه‌ریزی توسعه پایدار شهری است. نوع پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش توصیفی تحلیلی است که با در نظر گرفتن دو شاخص مهم و مؤثر در کاربری اراضی و به‌کارگیری نرم‌افزارGIS و مدل ضریب مکانی LQI کاربری‌های شهری در سطح منطقه یک تهران را مورد بررسی و ارزیابی کمی و کیفی می‌کند. محاسبات آماری سرانه استاندارد کاربری نشان داد که همه مناطق در اکثر کاربری­ها نسبت به سرانه استاندارد جهانی و کشوری پایین بوده و استاندارد مناسبی ندارند. هم­چنین نتایج بررسی بر اساس شاخص ضریب مکانی در منطقه مور مطالعه نشان داد که کاربری-های فرهنگی، سیاسی، آموزشی، فضای سبز، آموزش عالی، منطقه نظامی، پارک، تفریحی، ورزشی و خالی دارای ضریب مکانی بالاتر از یک و وضعیت مناسب­تری دارند در حالی که کاربری­های اداری، عمومی، تاسیسات و تجهیزات، درمانی، صنعتی، مذهبی، مسکونی، جهانگردی و پذیرایی و حمل‌ونقل دارای ضریب مکانی کمتر از یک می­باشند.

واژگان کليدي: کاربری اراضی شهری، نرم افزارGIS ، ضریب مکانیLQI، منطقه یک تهران